Còn ai thích hợp hơn biên tập viên kỳ cựu Françoise Tournier, để kể câu chuyện về ELLE và người sáng lập Hélène Lazareff. Nhân dịp ELLE kỷ niệm 75 năm tuổi, và ELLE Việt Nam kỷ niệm chặng đường 10 năm, chúng tôi trích lại một phần lời tưởng nhớ của Françoise được viết vào thời điểm Hélène tạ thế năm 1987, để độc giả có một cái nhìn tường tận hơn về tờ tạp chí và người phụ nữ quyền lực phía sau, người đã khai sinh ra “thánh địa” của những kẻ mộ điệu thời trang.
Tạp chí ra đời vào một ngày năm 1945, tại một căn hộ ở Paris. Với niềm say mê, từng trang bản thảo đều được Hélène Gordon-Lazareff tự mình chăm chút giám tuyển. Mọi người vẫn quen gọi bà là “la tasarine” (Sa hoàng Nga) để chỉ nơi bà được sinh ra. Tờ tạp chí mà bà đã trực tiếp dẫn dắt cho đến năm 1972, được đặt tên là ELLE. Lịch sử của nó hòa chung vào dòng chảy lịch sử của những người phụ nữ mà chúng ta đã, đang và sẽ trở thành. Cảm ơn bà, Hélène!
Hélène từng nói: “Mỗi sáng thức dậy, tôi đều cảm thấy vô cùng vui sướng”. Bà ghét những bài báo giật gân và không muốn chúng xuất hiện trong “đứa con” yêu quý của bà. Trong hơn mười tám năm chống chọi với căn bệnh Alzheimer khủng khiếp, bà lại có được một đặc ân khác, đó là trí thông minh tuyệt vời nhất, trực giác nhạy bén nhất và một bộ óc tò mò dường như bất tận. Suốt thời gian ấy, bộ não của bà vẫn chưa bao giờ ngừng làm việc.
Trước đó không lâu, một ý tưởng tuyệt vời chợt lóe lên trong đầu Hélène khi bà đi dạo qua các cửa hàng trên đường phố New York, nơi nền kinh tế và văn hóa tiêu dùng đã vô cùng sôi động. Và đúng lúc đó, dưới ánh nắng mặt trời trên vỉa hè Broadway, những suy nghĩ đầu tiên về tạp chí ELLE ra đời.
Bản thân Hélène cũng được sinh ra dưới ánh nến ở Rostov-on-Don, nước Nga vào 9/1909, trong một gia đình Do Thái giàu có. Cha bà làm chủ nhà máy Tabaco với hơn 8.000 nhân viên, đồng thời ông cũng sở hữu một tờ báo. Bằng cách nào đó, “tư duy báo chí” đã là một phần trong DNA của Hélène. Khi cuộc cách mạng nổ ra, trong lúc hỗn mang, cô bé Hélène được đưa đi chạy trốn khỏi nước Nga và rồi đặt chân đến Paris.
—
HÉLÈNE TỪNG NÓI: “MỖI SÁNG THỨC DẬY, TÔI ĐỀU CẢM THẤY VÔ CÙNG VUI SƯỚNG”. BÀ GHÉT NHỮNG BÀI BÁO GIẬT GÂN VÀ KHÔNG MUỐN CHÚNG XUẤT HIỆN TRONG “ĐỨA CON” YÊU QUÝ CỦA BÀ.
Hélène có một vẻ đẹp đầy mê hoặc, được ví như một “Tanagra” (bức tượng Hy Lạp được điêu khắc tinh xảo). Nhiều người nói rằng bà đẹp với một vẻ quyến rũ rất riêng. Hélène có đôi mắt đen sâu thẳm thừa hưởng từ cha. Đàn ông có thể yêu bà ngay từ cái nhìn đầu tiên. Và bà nhanh chóng hiểu ra rằng bà cũng bị cuốn hút bởi những người đàn ông, cũng như bà yêu công việc và yêu cuộc sống của mình.
Với bằng Nhân văn và Dân tộc học, bà trở về sau chuyến thám hiểm kéo dài ba tháng với những người Dogon ở Congo kèm theo một loạt bài báo sắc bén. Một buổi tối, bà gặp Pierre Lazareff tại nhà của Paul-Emile Victor. Hai người lập tức phải lòng nhau. Đó là năm 1936. Pierre, người điều hành France-Soir, đã giao chuyên mục “Thiếu nhi” cho Hélène phụ trách. Đồng thời, bà còn làm việc cho tờ Marie-Claire và Daily News. Họ chuyển đến Rue de Montpensier và ở cùng tòa nhà với nhà thơ Jean Cocteau. Khi chiến tranh bắt đầu và ngày càng nghiêm trọng hơn, họ rời Paris để đến Hoa Kỳ.
Phải khẳng định rằng Hélène đã chịu nhiều ảnh hưởng tích cực từ tác phong chuyên nghiệp tuyệt đối của Pierre. Bà cũng từng làm việc tại Harper’s Bazaar, New York Times và gặp những nữ nhà báo vĩ đại nhất thời bấy giờ là Carmel Snow và Diana Vreeland. Hélène cực kỳ bản năng, chủ quan, hoàn toàn độc lập, Cossack (là cách phát âm trong tiếng Nga “Kazakh”, có nghĩa “người mạo hiểm hay người tự do).
Năm 1945, khi Pierre đang làm chủ bút tại tờ France-Soir, Hélène đã khai sinh ra ELLE. Nằm bò trên tấm thảm của căn hộ trên đại lộ Kléber, bà say sưa đính vào rồi lại lấy ra những bản in mẫu. Thành lập tại tòa nhà France-Soir trên đường Réaumur, ấn bản ELLE đầu tiên được phát hành vào ngày 21/11/1945. Và tờ tạp chí đã gặt hái thành công ngay lập tức.
ELLE nổi lên nhanh chóng như một hiện tượng xã hội học. ELLE nói với phụ nữ rằng thời trang vẫn luôn tồn tại. Đã đến lúc cần có một cái nhìn mới dành cho các chất liệu vải đẹp. Những bức ảnh màu đầu tiên được chụp ở New York. ELLE kể lại những câu chuyện phi thường. Những người phụ nữ chỉ đi một kiểu giày truyền thống qua chiến tranh giờ đây như bị lóa mắt. ELLE nói với phụ nữ rằng: Nàng có quyền và nghĩa vụ làm đẹp, bởi tình yêu với thời trang không thể bị chôn vùi trong chiến trận. Không còn máy giặt và bàn ủi bằng ga. Không còn những giới hạn, không còn nỗi sợ hãi. ELLE tuyên bố sẽ cháy hết mình với định nghĩa “gợi cảm” của riêng mình.
—
ELLE NÓI VỚI PHỤ NỮ RẰNG: NÀNG CÓ QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LÀM ĐẸP, BỞI TÌNH YÊU VỚI THỜI TRANG KHÔNG THỂ BỊ CHÔN VÙI TRONG CHIẾN TRẬN.
KHÔNG CÒN MÁY GIẶT VÀ BÀN ỦI BẰNG GA. KHÔNG CÒN NHỮNG GIỚI HẠN, KHÔNG CÒN NỖI SỢ HÃI. ELLE TUYÊN BỐ SẼ CHÁY HẾT MÌNH VỚI ĐỊNH NGHĨA “GỢI CẢM” CỦA RIÊNG MÌNH.
ELLE trong tiếng Pháp có nghĩa là “cô ấy”, điều đó cũng có nghĩa sứ mạng của tờ tạp chí là lấy một nửa thế giới làm trung tâm. Không chỉ dẫn đầu xu hướng về thời trang và phong cách, ELLE phải có vai trò nâng cao vị thế phụ nữ trong xã hội, giúp họ có được sự bình đẳng với cánh mày râu. Hơn cả việc đại diện cho cái đẹp, ELLE chính là phong cách sống.
Hélène thuê Marcelle Ségal và Françoise Giroud về làm việc cùng mình sáu tháng sau lần xuất bản đầu tiên. Và, rất nhanh như một cơn lốc, ELLE đã vươn lên dẫn đầu. ELLE cổ vũ phụ nữ hơn là thúc giục họ trở nên tốt hơn: “Chúng tôi cho rằng độc giả của chúng tôi xứng đáng không còn bị đối xử như những sinh vật đầy cảm tính”.
Hélène sẽ biết ngay lập tức bà đang nhìn vào ai. Bà có khả năng đáng kinh ngạc là phát hiện ra ở người khác những gì họ còn không biết về bản thân mình. Trong văn phòng của bà có sáu đôi giày được đặt dưới bàn làm việc. Bà có thể sẽ nhắm mắt một chút để có cái nhìn rõ hơn về người đối diện. Hoặc bà sẽ yêu người đó ngay lập tức. Hoặc nếu không, đó sẽ là dấu chấm hết. Nếu không thích đoạn văn vừa đọc, bà sẽ dùng ngón tay đẩy tờ bản thảo đó ra. Bà ghét những bài báo phiến diện và những con người sáo rỗng. Tất cả mọi thứ theo tiêu chí của bà đều rất rõ ràng, nhưng nếu một khi chúng ta làm bà bối rối, có nghĩa là chúng ta đang có nhiều cơ hội rồi đó.
Là một người chuyên quyền, một mình bà quyết định xem những bài nào được đăng trên tạp chí. Trong nhiều năm, tạp chí được xây dựng từ các bài báo sâu sắc về những người phụ nữ có cá tính, những người bắt đầu có ý tưởng của riêng mình về tình dục, tránh thai, phá thai, công việc, chính trị, thời trang và dám cất tiếng nói. Mọi thứ đều trở thành xu hướng và tiên phong. Dù vậy, Hélène vẫn tiếp tục đi chân trần quanh văn phòng của bà với những sải bước đầy năng lượng… Hélène có đôi mắt sáng lấp lánh như sao. Nếu được mời đến nhà Nữ công tước xứ Winsdor, bà sẽ biến ngày hôm ấy trở nên thú vị hơn khi kể cho bạn nghe về nghệ thuật của chiếc bàn và câu chuyện của những khu vườn. Nếu bà đi ngang qua một rạp xiếc lưu động nhỏ, mười lăm ngày sau, nó trở thành địa điểm chụp ảnh thời trang nổi tiếng.
—
NẾU ĐƯỢC MỜI ĐẾN NHÀ NỮ CÔNG TƯỚC XỨ WINSDOR, BÀ SẼ BIẾN NGÀY HÔM ẤY TRỞ NÊN THÚ VỊ HƠN KHI KỂ CHO BẠN NGHE VỀ NGHỆ THUẬT CỦA CHIẾC BÀN VÀ CÂU CHUYỆN CỦA NHỮNG KHU VƯỜN. NẾU BÀ ĐI NGANG QUA MỘT RẠP XIẾC LƯU ĐỘNG NHỎ, MƯỜI LĂM NGÀY SAU, NÓ TRỞ THÀNH ĐỊA ĐIỂM CHỤP ẢNH THỜI TRANG NỔI TIẾNG.
Cùng với nhau, chúng tôi đã xây dựng một xã hội dành cho các nhà báo. Vào năm 1970, chúng tôi đã tổ chức “Women’s Estate General” tại Versailles, sự kiện này đã gây được tiếng vang toàn cầu. Đó là thời điểm tin tức về căn bệnh Alzheimer của bà xuất hiện… Hãy lắng nghe Hélène, “linh hồn nhỏ bé”, bà đừng lo lắng. Tất cả chúng tôi đều vẫn tốt. Ngày nay, ELLE có nhiều ấn bản nước ngoài. Tại Hoa Kỳ, Anh, Tây Ban Nha, Ý, Hong Kong, Nhật Bản, Hy Lạp, Thụy Điển, Việt Nam… và nó vẫn chưa kết thúc. Hãy xoay chiếc nhẫn của bà trong lòng bàn tay, giống như cách bà vẫn thường làm để cầu nguyện cho mọi việc được suôn sẻ. Bà thực sự đã có một ý tưởng tuyệt vời, vào ngày hôm đó, ở Broadway.
Gửi đến bà những nụ hôn, Hélène!
Nguồn: copy
